Antwerpse modestudenten creëren duurzame toekomst

Met ‘Glossy Surfaces’ organiseert MoMu op 25 en 26 mei 2023 een symposium over moeilijk te conserveren materialen. Centraal staat thermoplastisch polyurethaan (TPU), een kunststof die vanaf de jaren 1960 gebruikt wordt in kleding en er na verloop van tijd vaak een glanslaag op nalaat. Staat de volgende generatie modeontwerpers stil bij de duurzaamheid van hun creaties? MoMu vroeg het aan Frederik Lovric Liederley (Noorwegen, 26) en Yue Kong (China, 28), masterstudenten aan de Antwerpse Modeacademie met een boeiende blik op hun toekomstige werkveld.

“Duurzaamheid is een van de belangrijkste sleutelwoorden in mijn creatieproces,” steekt Yue Kong van wal. “Omdat ik niets wil verspillen en niet wil vervuilen is het een van mijn basisregels. Ik probeer er dan ook op toe te zien dat alle materialen en procedés die ik hanteer zo duurzaam mogelijk zijn. Als jonge ontwerper is dat mijn verantwoordelijkheid.”

“Wanneer duurzaamheid het gespreksonderwerp vormt, ben ik vaak een van de eerder negatieve stemmen in de ruimte,” geeft medestudent Frederik Loveric Liederley toe. “Wat niet wil zeggen dat ik cynisch of pessimistisch ben. Nee, ik hecht er enorm veel belang aan en probeer het te doen met de middelen die ik heb. We moeten ons ook bewust zijn van de structurele problemen. Want als we echt duurzaamheid willen bereiken, moeten we de manieren waarop de modesector opereert op fundamenteel herdenken: de huidige mode-industrie is volledig gebroken en ziet in duurzaamheid niets meer dan een nieuw verkoopsargument.”

Kong: “Het gaat tegenwoordig heel snel in de modewereld. Maar het bedenken van vormen en manieren om materiaal te besparen vraagt tijd. Als ik in de toekomst duurzaam wil zijn, kan ik niet aan het tempo van andere merken werken. Terwijl zij vier collecties per jaar creëren, kan ik er maar twee maken. We mogen de macht van ontwerpers trouwens niet overschatten.”

“We hebben inderdaad weinig macht,” gaat Liederley verder. “Als de volgende generaties ontwerpers en fabrikanten vanuit een duurzame mindset werken, zal de industrie gradueel veranderen. Door in te zetten op duurzaamheid peddelen we momenteel een beetje tegen stroom in. Zolang de machines achter die stroom niet veranderen, vind ik het nogal contraproductief om mijn creatieproces er negatief door te laten beïnvloeden.”

Voor hun afstudeercollecties passen de studenten duurzame technieken toe. Zo maakt Kong gebruik van wet-felting, een traditionele techniek die geen afval genereert: “Ik ben steeds op zoek naar speciale methodes die me helpen bij het realiseren van mijn duurzame doelstellingen. Hoewel wet-felting tijd en geld vergt, is het een leuke techniek om toe te passen. Daarnaast probeer ik altijd fabrikanten te linken die stoffen maken met gerecycleerde vezels, bijvoorbeeld uit plastic. Die stoffen gebruik ik voor de voering van mijn kledij.”

“Het is een kleine stap in de juiste richting,” zegt Liederley over zijn materiaalkeuze. “Het grootste deel van mijn collectie is gemaakt met dead-stock of de overschot van stofrollen. Omdat een collectie coherent en consistent moet zijn, vormt werken met een beperkte voorraad stof een hele uitdaging. Als ik bijvoorbeeld maar vier meter van een bepaalde stof heb, zie ik dat als een uitdaging. Wat kan ik hier mee doen en hoe los ik het probleem van de beperktheid ervan op?”

Liederley benadrukt ook de manier waarop de academie studenten aanmoedigt om stoffen te manipuleren: “Ze stimuleren ons altijd om creatieve oplossingen te vinden voor dat soort problemen. Van het creëren van eigen stoffen tot het maken van prachtige dingen uit niks.” Volgens zijn medestudent kan de school daarin nog een stapje verder gaan. Kong: “In de eerste jaren een vak rond duurzaamheid opnemen zou zinvol zijn. Ik hoop dat ze studenten in de toekomst zullen vragen om na te denken over de creatie van duurzame materialen of ontwerpen.”

Zoals het ‘Glossy Surfaces’-onderzoek aantoont, kan het gebruik van bepaalde materialen de latere conservering van kleding bemoeilijken. Toch is de levensduur van hun ontwerpen iets waar de studenten minder van wakker liggen. Liederley: “Ik dacht daar wel al eens aan toen ik iets artistiek of sculpturaal maakte, zoals een hoed. Omdat je je dan al kan inbeelden hoe dat eruit zou zien in een museum. Maar wanneer je iets maakt om te dragen, sta je daar minder bij stil. Zo experimenteerde ik vorig jaar met een chemische mix die gebruikt wordt om daken te isoleren. Die gebruikte ik als coating voor een jasje. Die laag bedekte ik met een mengeling van olie en olieverf. Over die laatste combinatie maak ik me geen zorgen. We weten allemaal dat eeuwenoude olieverfschilderijen de tand des tijds overleefden. Misschien zal het ook de chemische mix op basis van polymeer beschermen, maar zeker ben ik daar niet van.”

“Mijn ontwerpen zullen misschien geen heel lang leven hebben,” zegt Kong. “Maar dat vind ik niet zo erg. Want er worden al zoveel collecties gemaakt met chemische en moeilijk te recycleren stoffen zoals polyester. Ik werk vooral met natuurlijke stoffen – bijvoorbeeld wol – die je op een goede manier terug kan brengen naar de natuur.”

“Als jonge student in opstand komen tegen de intrinsieke machinaties van de onverzadigbare modemotor is niet zinloos,” stelt Liederley. “Ik geloof niet dat de situatie helemaal hopeloos is. Mijn generatie is zich meer en meer bewust van de problemen. Ze spreken zich er bovendien ook over uit. En daar zit optimisme in.”

Het 'Coated Fabrics Collection Care' symposium vindt op donderdag 25 en vrijdag 26 mei 2023 plaats in De Studio en MoMu - ModeMuseum Antwerpen. Meer info hier

Graag meer weten over het 'Glossy Surfaces'-project? Klik dan hier