Empire in de kijker

Dankzij Netflix-hit Bridgerton is de vroege 19de eeuw aan een heuse revival bezig. Zo grijpen fans in afwachting van het volgende seizoen massaal naar de romans van Jane Austen en andere relieken uit die periode. Ook in de collectiepresentatie kunnen liefhebbers hun hart ophalen nu er drie originele empire jurken opgesteld staan. Conservator Wim Mertens vertelt hoe kostuumontwerpers en modehistorici omgaan met vervlogen moderegels.

Of Mertens zich al dan niet stoort aan vestimentaire anachronismen in films en series hangt vooral van de intenties van de makers af: "Als de regisseur een historisch correct drama wil neerzetten, kijk je met strengere ogen dan wanneer dat niet de bedoeling is. In de jaren 1990 was er bijvoorbeeld veel meer aandacht voor historische accuraatheid. Tegenwoordig kiezen regisseurs en kostuumontwerpers vaak bewust voor nieuwigheden met een zweem van de voormalige mode. Die producties krijgen daardoor iets eigentijds. Bridgerton is daar een mooi voorbeeld van. Hoewel ik tijdens de eerste aflevering een beetje moest wennen, merkte ik al snel dat het niet de bedoeling was om accurate kostuums te gebruiken. Toch vind ik de basisprincipes van vroeg 19de-eeuwse mode erin terug. Ik denk dan aan de hoge taille, de pofmouwen en de opgestoken kapsels die met een lint bij elkaar werden gehouden.
Qua stoffen en kleuren gingen de kostuumontwerpers wel helemaal uit de bol. Die lijn trokken de makers ook door in de soundtrack. Zo kozen ze voor een klassieke orkestratie, maar dan met hedendaagse muziek."

"Er zijn ook series waar ik me wel aan stoor", tempert Mertens zijn enthousiasme. "Zo vind ik The Tudors bijvoorbeeld een gemiste kans. Hoewel de vormen nog min of meer overeenkomen met historische silhouetten, loopt het volledig fout bij de stofkeuze." Toch wil hij zijn kritiek ook nuanceren: "Hoe dichter we bij onze eigen tijd komen, hoe gemakkelijker het is om historisch correct te zijn. Uit de 16de eeuw bleven helaas weinig kledingstukken en weefsels bewaard. Kostuumontwerpers moeten aan de slag met de stoffen die nu voorhanden zijn. Je kan een hedendaags zijdeweefsel niet vergelijken met authentieke voorbeelden. Het is vandaag haast onbetaalbaar om dezelfde soepelheid en glans te krijgen. Perfectie is dus bijna niet haalbaar, zelfs al willen de makers zo accuraat mogelijk zijn."

"Het volledige plaatje moet kloppen", merkt Mertens op over de films waarvan de anachronismen hem minder storen. "Naast kostuums en setting moet vooral het verhaal aanspreken. Wanneer een productie gebaseerd is op een goed boek, word je er makkelijker in meegezogen dan wanneer het een dunne verhaallijn heeft. (lacht) The Age of Innocence van Martin Scorcese en Dangerous Liaisons van Stephen Frears zijn daar mooie voorbeelden van. Ook de kostuums zijn daarin heel accuraat. Beide films dateren dan ook uit de tijd dat daar meer aandacht voor was."

"Een geslaagd voorbeeld van een productie waar de regisseur en kostuumontwerpers bewust met anachronismen spelen, is Marie Antoinette van Sofia Coppola. Die film is de trendsetter binnen het genre waarop Bridgerton voortborduurt. De kostuums pretenderen niet historisch correct te zijn. En ook daar bestaat de soundtrack uit popmuziek en hedendaags klassiek. Omdat ik de speelsheid ervan inzie, geniet ik er evenveel van als van accuratere films of series."

Meer info over de collectiepresentatie vind je hier